Wie Basel alleen kent van erdoorheen-rijden, heeft een eenzijdig beeld van de stad, want wat je vanaf de doorgaande weg ziet is veel (onder meer farmaceutische) industrie, goederenoverslag, kantoren, parkeergarages en beursgebouwen. Een bedrijvige stad, maar gezellig? De vraag stellen is hem beantwoorden want: Ja, Basel is zeker de moeite waard. Zodra je in de binnenstad komt, weet je niet waar je moet kijken zo mooi, historisch en levendig is de stad.
Basel heeft twee oude binnenstadkernen aan weerszijden van de Rijn, het sjieke Grossbasel op de linkeroever en het relaxte en energieke Kleinbasel op de rechteroever.
We parkeren de camper op de camperplaats van Laguna Badeland in het Duitse Weil am Rhein, 4 km fietsen van de binnenstad van Basel. Eigenlijk hadden we gepland om naar de camperplaats aan de Bäumlihofstrasse in Basel te gaan, maar die ziet er zo beroerd uit – parkeren pal langs een drukke weg, de camperborden verpakt in vuilniszakken – dat we plan B volgen: Laguna. Hadden we nou toch maar de fietsen meegenomen… Maar niet getreurd, tram 8 rijdt van Weil am Rhein naar Basel, en met een mini-triregiokaart (11 euro pp) die je koopt bij de kaartautomaat kun je 24 uur onbeperkt gebruik maken van het OV. Als je in Basel verblijft en toeristenbelasting betaalt, is het OV zelfs gratis. Maar ja, Weil am Rhein is Duits.
Havenmuseum
Basel barst van de kunstmusea, maar wij volgen nou eenmaal het thema Rijn dus kiezen we als eerste bezienswaardigheid het Havenmuseum.
Het museum doet de geschiedenis van de Rijn en Basel uitgebreid uit de doeken, vanaf de Romeinse tijd tot nu. Na de val van het Romeinse rijk heeft de Rijn als Europese verkeersader een aantal eeuwen een wat kwijnend bestaan geleid, maar vanaf 800 ging het weer de goede kant op. In de middeleeuwen waren veel roofridders en kapers actief (op een rivier!) en ontstonden er samenwerkingsverbanden van vissers en vrachtschippers om zich hiertegen te verweren. In de 19e eeuw werd de stevig meanderende Rijn vooral in Duitsland wat meer in het gareel gedwongen, wat gunstig was omdat de inmiddels ontwikkelde stoomboten voor veel scheepvaartverkeer zorgden.
Vanaf 1869 waren er zelfs stukken Rijn waar schepen zich langs kabels voortbewogen, maar de kabels knapten vaak dus dat was niet zo efficiënt.
Het Havenmuseum toont prenten, modelschepen, maquettes, een opgezet muildier (Heidi heette ze, ook belangrijk qua transport), veel uitlegborden en een simulator van een modern binnenvaartschip. Pronkstuk is de originele Weidling van een tijdelijke expositie.
Weidling in Basel
De Weidling is een oorspronkelijk houten boot met een vlakke bodem en weinig diepgang, die al zo’n 2000 jaar gemaakt wordt. Tegenwoordig zijn Weidlingen vaak van staal of kunststof, maar er is een hele wereld van liefhebbers die de houten exemplaren in ere willen houden. Van de middeleeuwen tot aan de industriële revolutie waren Weidlingen van onschatbare waarde voor de ontwikkeling van Basel als handelsstad en de voornoemde liefhebbers ijveren voor een plekje op de Unescolijst van immaterieel erfgoed.
De Weidling in het museum is gebouwd door Urs Arlt, timmerman in Basel en vicevoorzitter van een vereniging die Weidlingen promoot en tochten over de Rijn organiseert. En laten we nou vanmiddag een toertje met hem gaan maken! “Doe hem de groeten”, zegt museummedewerker Sophie. Zullen we doen.
Drielandenpunt
Maar eerst lopen we nog naar het drielandenpunt in de Rijn, op wandelafstand van het Havenmuseum. De route door het havengebied varieert van wat scharrig naar alternatief, met gesloten horeca, maar het is nog steeds Zwitserland, dus het blijft opgeruimd en veilig. Het hoge metalen beeld verbeeldt een vredesbloem die de eenheid en verbondenheid van de stromende Rijn markeert. Zoiets. Er zijn nog best veel bezoekers op deze uithoek, en het is niet ongezellig.
Boottochtje over de Rijn
Met bus 36 bereiken we het Tinguely Museum aan de oever van Rijn. Geweldig museum, hebben we een keer bezocht toen we op doorreis waren. Als je blij wil worden van kunst, moet je hier echt heen. Maar wij zijn nu gespitst op de Rijn, en dalen af naar het grindstrandje waar Urs Arlt zijn Weidling aan het prepareren is. De groeten van Sophie breken onmiddellijk het ijs en we gaan vrolijk aan boord.
Urs start de tour met een workout; met een lange puntige stok die hij in de bodem van de rivier prikt duwt hij de Weidling stroomopwaarts langs de oever, ondertussen honderduit vertellend over de historie van de Rijn, Basel, scheepvaart en visserij. De inspanning valt mee, stelt hij ons gerust. “Alsof je aan het joggen bent.”
We varen langs zorgvuldig gerestaureerde vissershutjes (Fischerhaüschen) hoog op de oever, waar een soort kraan uitsteekt met een net eraan (Fischergalge). Oorspronkelijk werden de Fischergalgen gebruikt om op zalm te vissen: er werd een stenen of houten wal in het water gebouwd en de zalmen, moe van het stroomopwaarts zwemmen, dachten: hè lekker, even uitrusten in het rustige water. Maar dan werd snel het net omhoog gehaald dat onderaan de galg hing en waren de vissen gevangen. Tegenwoordig zwemt er bijna geen zalm meer in de Rijn en worden de huisjes gebruikt voor recreatie. Ze zijn erg exclusief, gewild en duur, en je mag geen elektriciteits- of wateraansluiting aanleggen. Mooi zijn ze wel, en de locatie aan het water is natuurlijk fenomenaal.
We freewheelen een stuk stroomafwaarts terwijl Urs verder vertelt, bijvoorbeeld hoe hij als timmerman een klus had in een kapitaal huis aan de Rijnoever in Grossbasel, en zijn materiaal via het water wilde aanvoeren. O ja, dat kan misschien wel, had de bewoner gezegd. Dat moest hij even met zijn tuinman overleggen want zelf hij was al jaren niet meer in zijn achtertuin geweest. Urs kan er met zijn hoofd niet bij, dan heb je een huis op zo’n prachtplek en maak je daar geen gebruik van?!
Op de terugtocht tegen de stroom in moet Urs weer flink aan de bak, en op de diepe gedeeltes kan hij niet meer prikken (stacheln) maar moet hij wrikken met de roeispaan (rudern). Onder het toeziend oog van tout chillend jong Basel brengt hij ons weer terug.
Food court Klara
We zoeken in Kleinbasel een restaurantje vlakbij de tramhalte van tram 8 terug richting camperplek. We komen uit bij Klara op Clarastrasse 13. Geen restaurantje maar een food hall, een grote ruimte met de bar in het midden en keukens/uitgiftepunten rondom. We kunnen vanavond kiezen uit Mexicaans, Thais, Argentijns, Hamburgers, Afrikaans, Vietnamees en Midden-Oosters.
Martijn kiest voor de alles-wat-schotel van de Afrikaan en ik ga voor licht en vega van de Vietnamees. We zijn allebei diep-tevreden met onze keus, net als alle andere klanten (veel etniciteiten, gezinnen met kinderen en honden – zodra kinderen en honden welkom zijn voelen we ons altijd op ons gemak). We zitten bij een usb-stopcontact en laden zover mogelijk onze telefoons op, want de camperplek heeft geen stroom.
De tram brengt ons na het lekkere en gezellige eten weer terug naar Weil am Rhein, naar onze camperplaats in het groen.
Vandaag gereden: 242 km
